ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ ਮੈਂ ਪਡ਼ਿਆਂ ਸੀ ਕਿ ਕੁਝ ਲੋਕ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਛੁਪਾਉਣ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਮੇਰਾ ਆਪਣਾ ਅਨੁਭਵ ਇਹ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਲੋਕ ਵਿਚਾਰ ਕਰਣ ਦੀ ਥਾਂ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਇੱਕ ਵਿਉਪਾਰੀ ਦੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ, ਮਨੁੱਖ ਜਿਹੇ ਜੀਵ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਕੰਮ ਦੀ ਥਾਵੇਂ, ਥੋਡ਼ੇ ਅਤੇ ਸਾਧਾਰਣ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਬੱਝੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਹਨ:-
ਕਹਿਣ ਲਈ ਕੁਝ ਹੋਵੇ।
ਬੋਲ ਦਿਉ।
ਗੱਲਾਂ ਕਰਣੀਆਂ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿਉ।
ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਇਹ ਜਾਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀਂ ਬੋਲਣਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਕਹਿ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਦ ਵੀ ਬੋਲਦੇ ਜਾਣਾ, ਇੱਕ ਵਿਉਪਾਰੀ ਨੂੰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਜੁਰਮ ਵਿੱਚ ਫਸਾ ਦਿੰਦਾਂ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਗਰੀਬ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾ ਦੂਜੇ ਤੀਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਰਸਤਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਇਥੇ ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਿਭਾਗ ਬਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਤੇ ਉਸ ਤੇ ਕਾਫੀ ਪੈਸਾ ਵੀ ਖਰਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਕਾਨੁੰਨੀ ਝਗਡ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਹੈ।
ਇਹ ਉਸ ਵੇਲੇ ਠੀਕ ਹੈ ਜਦ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੀ ਇੱਕ ਕੁਡ਼ੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋ ਜਾਂ ਰਾਤ ਦੀ ਰੋਟੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਵਿਹਲ ਵੇਲੇ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਨੂੰ ਚਾਲੂ ਰੱਖਣ ਲਈ ਫਾਲਤੂ ਦੀਆਂ ਗਲ੍ਹਾਂ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਪਰ ਕੰਮ ਦੇ ਵੇਲੇ ਜਿੰਨਾਂ ਹੋ ਸਕੇ ਤੁਹਾਡੇ ਵਾਕ ਛੋਟੇ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਅਰੰਭਲੀ ਗੱਲ ਅਤੇ ਗੱਲ ਦੇ ਆਖੀਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿਉ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਤੀਕ ਪੁੱਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੁਕੋ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਾਪੀਆਂ ਨੂੰ ਪਕਡ਼ਨ ਦੇ ਲਈ ਛੋਟੇ ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਸ਼ਣਾਂ ਵਿੱਚ ਉਪਦੇਸ਼ ਦੇਣੇ ਹੋਣਗੇ ਅਤੇ ਫੇਰ ਪਾਦਰੀ ਵੀ ਯਕੀਨ ਨਹੀਂ ਕਰਣਗੇ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖੁਦ ਵੀ ਲੰਬੇ ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਸ਼ਣਾਂ ਦੀ ਲੋਡ਼ ਹੈ| ਮੂਰਖਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਆਖਰੀ ਗੱਲ ਕਹਿਣ ਦਿਉ | ਮੀਟ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੈਂਡਵਿਚ ਦੇ ਵਿੱਚਕਾਰ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ,ਨਿਰਸੰਦੇਹ ਇਸ ਦੇ ਦੋਹਾਂ ਪਾਸੇ ਮੱਖਣ ਲਗਾਉਣ ਨਾਲ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਜੇਕਰ ਇਹ ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਮੱਖਣ ਪਸੰਦ ਹੋਵੇ।
ਇਹ ਵੀ ਯਾਦ ਰੱਖੋ, ਅਕਲਮੰਦੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਣ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਦਵਾਨ ਦਿੱਸਣਾ ਸੁਖਾਲਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਥਾਵੇਂ ਘੱਟ ਗੱਲ ਕਰੋ, ਅਤੇ ਗੱਲ ਕਰਣ ਤੇਂ ਵੱਧ ਸੁਣੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇਨਸਾਨ ਜੋ ਗੱਲ ਸੁਣਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਨਹੀਂ ਖੋਲਦਾ, ਬਲਕਿ ਜੋ ਦੱਸ ਰਿਹਾ ਹੈ ,ਉਸਦੀ ਝੂਠੀ ਵਡਿਆਈ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਸੁਣਨ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਲੋਡ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਕਾਗਜ ਦੇ ਦਿਉ ਤਾਂ ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਭ ਕੁਝ ਦੱਸ ਦੇਣਗੇ। ਪੈਸਾ ਬੇਲਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਤਦ ਤੀਕ ਨਹੀਂ, ਜੱਦ ਤੀਕ ਉਸਦੇ ਮਾਲਕ ਦੀ ਜੁਬਾਨ ਖੁਲੀ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਉਸ ਵੇਲੇ ਉਸਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਚੰਗੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ। ਗਰੀਬੀ ਵੀ ਬੋਲਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਜੋ ਉਹ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ ਸੁਣਨ ਲਈ ਕੋਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।